अमेरिकी नागरिकत्व सोडणाऱ्यांची वाढती संख्या: ‘टॅक्स’ नव्हे, तर ‘राजकारण’ बनले मुख्य कारण!
जगभरात लाखो लोक अमेरिकेचे नागरिकत्व मिळवण्यासाठी सर्वस्व पणाला लावत असताना, एक धक्कादायक आणि उलटसुलट ट्रेंड समोर आला आहे. परदेशात राहणारे हजारो अमेरिकन नागरिक मोठ्या संख्येने आपले नागरिकत्व सोडण्याचा निर्णय घेत आहेत. यासाठीची कारणे आता केवळ जटिल कर प्रणाली (Tax) किंवा कायदेशीर अडचणी राहिली नसून, देशाचे ध्रुवीकरण झालेले राजकारण (Polarized Politics) आणि वाढती राजकीय निराशा हे प्रमुख घटक बनले आहेत.
‘द वॉशिंग्टन पोस्ट’ च्या अहवालानुसार, दरवर्षी ५,००० ते ६,००० अमेरिकन नागरिक आपले नागरिकत्व सोडतात. परंतु, आता हा आकडा आणि यामागची कारणे बदलत आहेत.
📉 नागरिकत्व सोडण्यामागील बदललेली कारणमीमांसा
इमिग्रेशन वकिलांच्या मते, पूर्वी नागरिकत्व सोडण्यामागे राजकीय असंतुष्टता हे कारण दुर्मीळ होते, पण आता ही बाब प्रमुख घटक बनली आहे. २०२५ च्या एका सर्वेक्षणानुसार, अमेरिकेबाहेर राहणारे जवळजवळ अर्धे (जवळपास ५०%) नागरिक त्यांचे नागरिकत्व सोडण्याचा विचार करत आहेत.
| जुने कारण (ऐतिहासिकदृष्ट्या) | नवीन आणि प्रभावी कारण (सद्यस्थिती) |
|---|---|
| जटिल कर प्रणाली: जागतिक स्तरावर कर आकारणी आणि FATCA कायद्यामुळे वाढलेली कर रिपोर्टिंगची गरज. | राजकीय असंतुष्टता: देशाच्या राजकीय दिशेबद्दल आणि ध्रुवीकरणामुळे आलेली निराशा. |
| लॉजिस्टिक अडचणी: डबल टॅक्सेशन आणि विदेशी बँकांकडून सेवा नाकारणे. | सामाजिक समस्या: ६ जानेवारीची दंगल, गोळीबाराच्या वाढत्या घटना (Gun Violence) आणि मतदानाच्या अधिकारांवरील निर्बंध. |
| ग्रीनबॅक (Greenback) सर्वेक्षणाचे निष्कर्ष (२०२५): |
- नागरिकत्व सोडण्याचा विचार करणारे: जवळपास ५०%
- राजकीय असंतोष हे प्रमुख कारण देणारे: ५०% हून अधिक
- कर (Tax) हे कारण देणारे: ६१%
- अमेरिकन सरकार किंवा राजकीय दिशेबद्दल असमाधान: ५१%
🗳️ राजकीय ध्रुवीकरण आणि ट्रम्प फॅक्टर
राजकीय असंतोष नागरिकत्व सोडण्याचे प्रमुख कारण बनत चालला आहे. विशेषतः ध्रुवीकरण करणारे नेतृत्व आणि पक्षांमधील संघर्ष याने परदेशातील नागरिकांना निराश केले आहे.
एक महत्त्वाचा दाखला: लंडनमध्ये राहणाऱ्या एका अमेरिकन नागरिकाने नाव न सांगण्याच्या अटीवर सांगितले की, डोनाल्ड ट्रम्प पुन्हा निवडून आल्याचे कळल्याच्या दुसऱ्याच दिवशी सकाळी त्याने नागरिकत्व सोडण्याची प्रक्रिया सुरू केली. यावरून राजकीय नेतृत्वावरचा विश्वास किती डगमगला आहे, हे स्पष्ट होते.
💰 टॅक्सची समस्या आजही कायम
राजकीय निराशा हे मुख्य कारण बनले असले तरी, अमेरिकेची कर प्रणाली आजही नागरिकत्व सोडण्यामागे एक मोठे ‘लॉजिस्टिक’ कारण आहे. - जागतिक कर आकारणी: अमेरिका अशा दुर्मिळ देशांपैकी एक आहे, जो आपले नागरिक जगात कोठेही राहत असले तरी त्यांच्यावर कर लावतो. यामुळे त्यांना वार्षिक टॅक्स रिटर्न भरणे बंधनकारक ठरते.
- बँकिंग समस्या: अमेरिकेच्या कठोर रिपोर्टिंग कायद्यांमुळे (विशेषतः FATCA) अनेक परदेशी बँका अमेरिकन ग्राहकांना सेवा देण्यास किंवा बँक खाते उघडण्यास नकार देतात, ज्यामुळे दैनंदिन व्यवहार कठीण होतात.
🇨🇦 ट्रम्प विजयानंतर कॅनडाकडे ओढा
नोव्हेंबरमध्ये राष्ट्राध्यक्षपदाच्या निवडणुकीचे निकाल लागल्यानंतर, कॅनडात अमेरिका सोडण्याबाबत चौकशी करणाऱ्या नागरिकांच्या संख्येत मोठी वाढ झाली. कॅनडा-स्थित वृत्तसंस्था CBC ने दिलेल्या अहवालानुसार: - मारिओ बेल्लिसिमो (इमिग्रेशन वकील, टोरंटो): नोव्हेंबरमधील निवडणुकीनंतर त्यांच्या फर्मकडे आलेल्या चौकशीमध्ये ३०० टक्क्यांची वाढ झाली.
- २० जानेवारीच्या शपथविधीनंतरही पुन्हा एकदा चौकशीचा ओघ वाढला.
⚖️ विरोधाभास: डंकी मार्ग विरुद्ध नागरिकत्व त्याग
अमेरिकेच्या या परिस्थितीत एक मोठा विरोधाभास दिसून येतो:
| नागरिकत्व सोडणारे (प्रामुख्याने परदेशस्थ) | ‘डंकी’ मार्गाने येणारे (जगभरातील स्थलांतरित) |
|—|—|
| कारण: राजकीय निराशा, टॅक्स अडचणी, सामाजिक अस्थिरता. | कारण: उत्तम जीवन, आर्थिक संधी आणि स्वप्नपूर्तीची आशा. |
| प्रक्रिया: त्यागपत्र देऊन नागरिकत्व सोडणे. | प्रक्रिया: धोका पत्करून, लाखो रुपये एजंटांना देऊन, बेकायदेशीरपणे प्रवेश करणे. |
| समस्या: देश सोडून जाण्याची आणि हक्क गमावण्याची भीती. | समस्या: धोकादायक प्रवास, मृत्यूचा धोका आणि ट्रम्प प्रशासनाच्या कठोर नियमांमुळे वाढलेली अडचण. |
एकीकडे लाखो लोक ‘डंकी’ मार्गाने जीव धोक्यात घालून अमेरिकेत प्रवेश करत असताना, दुसरीकडे सुशिक्षित आणि आर्थिकदृष्ट्या स्थिर अमेरिकन नागरिक राजकीय अस्थिरता आणि सामाजिक असंतोषामुळे देशाचा त्याग करत आहेत, हे अमेरिकेच्या सद्यस्थितीवर मोठे भाष्य आहे.
