शब्दांना आग लावणारा लोकशाहीर: अमर शेख! संयुक्त महाराष्ट्र लढ्यातील ‘ऊर्जास्रोत’

शब्दांना आग लावणारा लोकशाहीर: अमर शेख! संयुक्त महाराष्ट्र लढ्यातील ‘ऊर्जास्रोत’
आज, २० ऑक्टोबर… लोकशाहीर अमर शेख यांची जयंती!
महाराष्ट्राच्या लोककला आणि राजकीय इतिहासातील एक ज्वलंत आणि तेजस्वी व्यक्तिमत्त्व म्हणजे शाहीर अमर शेख. केवळ पोवाड्यांचे सादरीकरण करणारे कलाकार नव्हे, तर आपल्या शब्दांनी आणि आवाजाने संयुक्त महाराष्ट्र चळवळीला अभूतपूर्व ऊर्जा देणारे ते एक ‘ऊर्जास्रोत’ होते.
२० ऑक्टोबर १९१६ रोजी (काही नोंदीनुसार) त्यांचा जन्म झाला आणि पुढे याच तेजस्वी व्यक्तिमत्त्वाने महाराष्ट्राच्या जनमानसावर आणि इतिहासावर आपल्या पोवाड्यांची आणि गीतांची अमिट छाप सोडली.
संयुक्त महाराष्ट्राची मशाल पेटवणारा आवाज
संयुक्त महाराष्ट्र राज्याच्या निर्मितीसाठी झालेल्या ऐतिहासिक लढ्यात शाहीर अमर शेख यांचे योगदान अतुलनीय आहे. ही चळवळ केवळ राजकीय नेत्यांच्या भाषणांपुरती मर्यादित नव्हती, तर ती सामान्य मराठी माणसाच्या अस्मितेची लढाई होती. आणि या अस्मितेच्या लढ्याला धार देण्याचे काम अमर शेख यांनी केले.
१. पोवाडे, गाणी आणि घोषणा:
मुंबईसह संयुक्त महाराष्ट्र झालाच पाहिजे, या मागणीसाठी महाराष्ट्रातील जनता रस्त्यावर उतरली होती. अशा वेळी, अमर शेख यांनी आपल्या पोवाड्यांतून आणि गीतांतून या लढ्याची गरज, त्याचे महत्त्व आणि त्यामागील त्याग लोकांपर्यंत पोहोचवला. त्यांचा खणखणीत आवाज, जोशपूर्ण सादरीकरण आणि शब्दांतील तीव्र तळमळ ऐकणाऱ्याला थेट कृती करण्याची प्रेरणा देत असे.
२. जनसमुदायाचा उत्साह:
अमर शेख यांची सभा म्हणजे नुसता जल्लोष. त्यांच्या पोवाड्यातून संयुक्त महाराष्ट्राचा लढा अधिक जहाल आणि तेजस्वी बनला. त्यांच्या प्रत्येक शब्दातून सामान्य जनतेला आपण एका मोठ्या आणि न्याय्य लढ्याचे भाग आहोत, याची जाणीव होत असे. त्यांचे पोवाडे हे केवळ मनोरंजन नव्हते, तर ते लढ्याचे रणशिंग होते.
३. शोषितांच्या संघर्षाचे प्रतीक:
अमर शेख हे केवळ संयुक्त महाराष्ट्र चळवळीपुरते मर्यादित नव्हते. कष्टकरी, कामगार आणि शोषित वर्गाच्या वेदनांना त्यांनी आपल्या शाहिरीतून वाचा फोडली. त्यांचे साहित्य हे वर्गसंघर्षाचे आणि सामाजिक न्यायाचे प्रतीक होते. ‘शोषणाची नको गुलामी!’ हा त्यांचा विचार प्रत्येक पोवाड्यातून प्रभावीपणे मांडला गेला.
शाहिरीची आगळी परंपरा
अमर शेख यांनी महाराष्ट्राच्या शाहिरी परंपरेला एक नवे, आधुनिक आणि क्रांतिकारी रूप दिले. पारंपरिक शाहिरीला त्यांनी सामाजिक आणि राजकीय जाणीवेची जोड दिली. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या विचारांनी प्रेरित होऊन त्यांनी सामाजिक विषमतेवरही कठोर प्रहार केले.
त्यांच्या अनेक कविता, गाणी आणि पोवाडे आजही महाराष्ट्राच्या लोककला आणि राजकीय गीतांमध्ये महत्त्वाचे स्थान टिकवून आहेत.
अमर शेख यांना विनम्र अभिवादन करताना, त्यांच्या शब्दांनी निर्माण केलेली ती ऊर्जा आणि महाराष्ट्राच्या अस्मितेसाठी त्यांनी दिलेला तो अविस्मरणीय आवाज आपल्याला कायम प्रेरणा देत राहील.