“डॉ. आनंद करंदीकर यांच्या विचारांची परंपरा जिवंत राहील”; श्रद्धांजली सभेत डॉ. नीलम गोऱ्हे यांचे भावनिक मनोगत
सामाजिक बांधिलकी जपणारा कार्यकर्ता हरपला!
पुणे विशेष प्रतिनिधी (उदय नरे) – रविवार, २४ नोव्हेंबर २०२५
पुणे: ज्येष्ठ लेखक, विचारवंत आणि सामाजिक कार्यकर्ते स्व. डॉ. आनंद करंदीकर यांच्या स्मृतिप्रीत्यर्थ आयोजित श्रद्धांजली सभा रविवार, दि. २३ नोव्हेंबर २०२५ रोजी पुणे येथील विद्यार्थी सहायक समिती हॉल, एफ.सी. रोड येथे अत्यंत भावस्पर्शी वातावरणात पार पडली. डॉ. करंदीकर यांच्या सामाजिक कार्याला, निष्ठेला आणि परिवर्तनवादी विचारांना या सभेत उपस्थितांनी भावपूर्ण आदरांजली वाहिली.
डॉ. नीलम गोऱ्हे यांचे भावनिक मनोगत
कार्यक्रमाच्या अध्यक्षस्थानी विश्वास काळे होते, तर विधानपरिषद उपसभापती डॉ. नीलम गोऱ्हे यांनी आपल्या मनोगतात डॉ. आनंद करंदीकर यांच्यासोबतच्या अनेक दशकांच्या सहवासाच्या आठवणी अत्यंत भावपूर्ण शब्दांत व्यक्त केल्या.
- वैवाहिक आणि सामाजिक प्रवास: १९७६ मध्ये फक्त ५० जणांच्या उपस्थितीत, साधेपणात आणि सामाजिक बांधिलकी जपत दोघांनी विवाह केला. १९८१ मध्ये युवक क्रांती दलातील संघर्ष, रोजगार हमी योजना, सावकारीमुक्ती आणि गरीबांसाठीच्या लढ्यात दोघेही समर्पितपणे उभे राहिले.
- प्रोत्साहन आणि आधार: डॉ. गोऱ्हे यांनी नमूद केले की, कोणत्याही सामाजिक लढ्यात आनंद त्यांना ‘तू नक्की जा’ असे सतत प्रोत्साहन देत असत. आणीबाणीच्या काळात त्यांचे घर कार्यकर्त्यांसाठी सदैव खुले होते.
- नामांतर आंदोलनातील आठवण: त्या म्हणाल्या, “मी सहा महिन्यांची गर्भवती असताना मराठवाडा विद्यापीठ नामांतर आंदोलनात आम्हा दोघांना अटक झाली. कस्टडीत मला त्या अवस्थेत पाहून आनंदने माझ्यासाठी कविता लिहिली होती.”
- संकल्पाची आठवण: “१८ तारखेला मला ‘आनंद गेले’ ही बातमी समजताच, त्यांच्या नेत्रदान-देहदानाचे संकल्प प्रत्यक्षात कसे उतरवावेत याच विचाराने मन भरून आले,” असे त्यांनी नम्रपणे सांगितले.
- श्रद्धांजली: समारोप करताना त्यांनी, “त्यांच्या विचारांची परंपरा सदैव जिवंत राहील,” असा विश्वास व्यक्त करत डॉ. करंदीकर यांच्या कार्याला श्रद्धांजली अर्पण केली.
मान्यवरांकडून आठवणींना उजाळा
सभेत डॉ. करंदीकर यांच्या भगिनी, आप्तेष्ट, मित्र परिवार आणि विविध संघटनांमधील कार्यकर्त्यांनी त्यांच्या आठवणी सांगितल्या.
- मुक्ता करंदीकर यांनी वडिलांच्या आठवणी सांगताना अनेक भावनिक क्षण शेअर केले.
- डॉ. आनंद यांचे कनिष्ठ बंधू उदय करंदीकर यांनी सांगितले की, बेडेकर चाळीत कॉलरा-टायफॉईडची साथ असताना इंजेक्शनची भीती दूर करणारा आनंद दादा नेहमी पुढाकार घ्यायचा. इतरांचा विचार प्रथम ठेवणारा हा माणूस समाजकार्यासाठी उच्च पगाराची नोकरी सोडून गेला.
- भाची अमृता काळे यांचे मनोगत भगिनी जयश्री काळे यांनी वाचून दाखवले. अमृताने ‘नंदू मामा’ आणि आजोबा विंदा करंदीकर यांच्यात रंगणाऱ्या बुद्धीबळाच्या खेळाची आठवण सांगितली.
- सत्यजीत गोर्हे-परळीकर, अनिकेत माळी (विचारवेध संस्थेचे अध्यक्ष) आणि अनिता पवार (जागृती संस्था) यांनी त्यांचे सामाजिक कामातील तळमळ आणि प्रेरणादायी अनुभव सांगितले.
- उमेश वाघ (अखिल जनवडी मंडळ) यांनी जातीअंताच्या कार्यातील त्यांचे महत्त्वपूर्ण योगदान विषद केले.
- नरेंद्र हेगडे (कृषी विकास तज्ञ) यांनी त्यांना आनंदी, निर्व्याज आणि शेतकऱ्यांविषयी अपार ममत्व बाळगणारे व्यक्तिमत्त्व म्हणून आठवले.
- त्रिवेणी या विचारवेध कार्यकर्तीने त्यांच्या प्रेरणेनेच आपला आंतरजातीय विवाह शक्य झाल्याचे सांगून त्यांना व्यक्तिगत पातळीवर मिळालेल्या मार्गदर्शनाचा उल्लेख केला.
- शोभा कोठारी (स्त्री आधार केंद्र) यांनी डॉ. करंदीकर यांच्या व्याख्यानमालेवर आधारित पुस्तक प्रकाशित करण्याचा प्रस्ताव मांडला.
कार्यक्रमास ईॅडसर्चचे डॉ. अशोक जोशी, डॉ. शैलेश गुजर, जेहलम जोशी, चंद्रशेखर वैद्य, शमसुद्दीन तांबोळी, अस्लम शेख, सुदर्शना त्रिगुणाईत, नितीन पवार, संदिप शिंदे, केदार पाठक, योगेश केसकर, डॉ. मुग्धा केसकर व अनेक मान्यवर उपस्थित होते.
कार्यक्रमाच्या शेवटी सर्व उपस्थितांनी डॉ. आनंद करंदीकर यांच्या सामाजिक कर्तृत्वाला, निष्ठेला आणि परिवर्तनाच्या मूल्यांना भावपूर्ण श्रद्धांजली अर्पण केली.
