ज्येष्ठ नेते रा.सू. उपाख्य दादासाहेब गवई: दीक्षाभूमीचे शिल्पकार आणि सामाजिक न्यायाचे दीपस्तंभ!

🌟 ज्येष्ठ नेते रा.सू. उपाख्य दादासाहेब गवई: दीक्षाभूमीचे शिल्पकार आणि सामाजिक न्यायाचे दीपस्तंभ!
आज, ३० ऑक्टोबर, दिवंगत ज्येष्ठ नेते आणि माजी राज्यपाल रा.सू. उपाख्य दादासाहेब गवई यांच्या जयंतीनिमित्त विनम्र अभिवादन!
महाराष्ट्राच्या आणि देशाच्या सामाजिक, राजकीय जीवनावर आपल्या कार्यकर्तृत्वाने एक अमिट छाप सोडणारे नेते म्हणून दादासाहेब गवई यांचे नाव आदराने घेतले जाते. त्यांचे संपूर्ण आयुष्य सामाजिक न्याय, समता, बंधुता आणि शिक्षणाचा प्रसार या मूल्यांसाठी समर्पित होते. शून्यातून सुरुवात करून त्यांनी राजकारण, समाजकारण आणि प्रशासकीय अशा तिन्ही क्षेत्रांत आपल्या साध्या पण कणखर नेतृत्वाची छाप उमटवली.
🏛️ दीक्षाभूमी स्मारकाचे शिल्पकार: एक ऐतिहासिक योगदान
दादासाहेब गवई यांचे सर्वात मोठे आणि महत्त्वपूर्ण योगदान म्हणजे नागपूर येथील दीक्षाभूमी स्मारकाच्या उभारणीत असलेले त्यांचे ‘शिल्पकारत्व’. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी जिथे बौद्ध धम्माची दीक्षा घेतली, त्या पवित्र भूमीला जागतिक कीर्तीचे स्मारक स्वरूप देण्यासाठी गवईंनी आयुष्यभर परिश्रम घेतले.

• १९७२ सालापासून ते डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर स्मारक समिती, दीक्षाभूमीचे अध्यक्ष होते. या स्मारकाचे नियोजन, उभारणी आणि विकास या प्रत्येक टप्प्यात त्यांनी जातीने लक्ष दिले.
• त्यांच्या दूरदृष्टीमुळेच दीक्षाभूमी आज कोट्यवधी अनुयायांसाठी प्रेरणास्रोत आणि ऐतिहासिक केंद्र बनले आहे.
  🇮🇳 ३० वर्षांचा विधिमंडळ प्रवास आणि राज्यपालपद
  दादासाहेबांची राजकीय कारकीर्द अत्यंत तेजस्वी होती. अमरावती जिल्ह्यातील दारापूर या छोट्याशा गावातून आलेला हा नेता कुठलाही राजकीय वारसा नसताना राजकारणात इतके मोठे स्थान मिळवेल याची कल्पनाही कुणी केली नसेल.
• महाराष्ट्र विधान परिषदेचे सदस्य (MLC): ते सलग ३० वर्षे (१९६४ ते १९९४) विधान परिषदेचे सदस्य होते. या काळात त्यांनी सभापती, उपसभापती आणि विरोधी पक्षनेता अशी महत्त्वाची पदे भूषवली.
• संसद सदस्य: त्यांनी लोकसभेचे आणि राज्यसभेचे सदस्य म्हणूनही देशाच्या संसदेत विदर्भाचे आणि आंबेडकरी चळवळीचे प्रतिनिधित्व केले.
• राज्यपाल: त्यांच्या राजकीय आणि प्रशासकीय अनुभवाचा सन्मान म्हणून त्यांची बिहार, केरळ आणि सिक्किम या राज्यांचे राज्यपाल म्हणून नियुक्ती करण्यात आली.
  विवेकनिष्ठ विचार आणि सर्वपक्षीय सलोखा हे त्यांच्या राजकारणाचे वैशिष्ट्य होते. ते विचारधारेवर ठाम असूनही, सर्वपक्षीय नेत्यांशी त्यांचे मैत्रीचे संबंध होते आणि यामुळेच ते ‘अजातशत्रू’ म्हणून ओळखले जात.
  📚 शिक्षण आणि सामाजिक न्यायासाठी समर्पण
  दादासाहेब गवई हे केवळ राजकारणी नव्हते, तर ते दलित चळवळीतील एक ज्येष्ठ नेते होते, ज्यांनी आपले जीवन डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या विचारांना समर्पित केले.
• शैक्षणिक कार्य: अमरावती येथील आंबेडकर शिक्षण प्रसारक मंडळाचे संस्थापक अध्यक्ष म्हणून त्यांनी ग्रामीण आणि गरीब विद्यार्थ्यांसाठी शिक्षणाची कवाडे उघडली.
• कुष्ठरोग्यांसाठी कार्य: कुष्ठरोग्यांसाठी त्यांनी केलेल्या मदतीबद्दल त्यांना ‘कुष्ठमित्र अ‍ॅवॉर्ड’ने सन्मानित करण्यात आले होते.
• रिपब्लिकन चळवळ: भारतीय रिपब्लिकन पक्षाच्या (गवई गट) माध्यमातून त्यांनी तळागाळातील वंचितांना न्याय मिळवून देण्यासाठी अथक संघर्ष केला.
  त्यांचे ‘आंबेडकरी चळवळीतील एक संघर्ष पर्व’ हे आत्मचरित्रपर पुस्तक त्यांच्या संघर्षाची आणि मूल्याधिष्ठित राजकारणाची साक्ष देते.
  🙏 खरी श्रद्धांजली
  रा.सू. गवई ऊर्फ दादासाहेब गवई यांचे जीवन म्हणजे साधेपणा, सचोटी आणि समर्पण यांचा संगम होता. त्यांनी दाखवलेल्या समता, न्याय आणि बंधुता या मूल्यांच्या मार्गावर चालणे, तसेच दीक्षाभूमीच्या प्रेरणादायी कार्याला पुढे नेणे, हीच या महापुरुषाला खरी श्रद्धांजली ठरेल. त्यांचे कार्य पुढील पिढ्यांना नेहमीच प्रेरणा देत राहील. 🌸